Groepsdynamica

Bij de zorg van cliënten met dementie wordt gelukkig vaak naar de individu gekeken. Dit is natuurlijk erg belangrijk.

Op grote afdelingen en in woningen leven cliënten echter ook in een groep. Het leven in een groep brengt ook bepaalde facetten met zich mee. Rollen die verdeeld worden, en macht die op elkaar wordt uitgeoefend. Over het samenleven in een groep, draait deze theorie.

taakgericht / sociaal-emotionele groep

Binnen de groepsdynamica word als uitgangspunt vaak gebruikt welk doel een groep heeft, is het een taakgerichte groep of een sociaal emotionele groep. In de taakgerichte groepen moet er vaak een doel bereikt worden, en in de sociaal emotionele groep betreft het meer een sociale basis. Bijvoorbeeld het team van de afdeling is een taakgerichte groep, met wel sociaal emotionele aspecten. We werken met een doel: het zo goed mogelijk verzorgen van cliënten met een vorm van dementie. Daarnaast zijn we mensen en gaan we ook op sociaal emotioneel niveau met elkaar om.

Op een woning is er meer sprake van een sociaal emotionele groep. De bewoners kiezen er niet voor om samen te wonen, maar zullen hier wel een bepaalde verstandhouding moeten vinden om samen te leven.

De verschillende rollen die ieder binnen een team of woning heeft spelen hierbij een grote rol.

De systeemtheorie zegt heel duidelijk: Het geheel is meer dan de som der delen.

Binnen een systeem word er gestreefd naar een vorm van homeostase, een evenwicht binnen de verschillende delen (teamleden of bewoners).

7 rollen

Er zijn grofweg 7 rollen te verdelen binnen een groep.

Leider

De leider is diegene die formeel of informeel de baas is binnen een groep of team. Deze bepaald vaak de stemming of de activiteiten die worden gedaan. De leider staat boven aan de hiërarchie en bekleed een duidelijke machtspositie binnen de groep.

Volger

De volger volgt de leider in zijn doen, deze luistert naar wat de leider zegt en volgt opdrachten zonder problemen op. De volger heeft de duidelijkheid van een leider nodig om binnen de groep te functioneren. Zonder leider is de volger doelloos.

Opstandige

De opstandige gaat tegen de leider zijn keuzes in, de opstandige laat zich niet leiden en kan voor veel onrust zorgen in de groep. De opstandige hoeft zelf niet onrustig gedrag te laten zien. De opstandige kan alleen aanwezig zijn als er ook een leider in de groep is.

Buitenstaander

De buitenstaander behoort tot hetzelfde team of woning, maar hoort niet bij de groep. De buitenstaander doet zijn eigen ding en word ook niet betrokken bij de groep.

Vertroetelde

De vertroetelde is het “zorgenkindje” van de groep. Deze rol vraagt snel om hulp, en krijgt deze ook van de groep. De vertroetelde kan niet snel iets fout doen binnen de groep. Voor een onruststoker of opstandige kan de vertroeteling van deze rol ook frustrerend werken.

Ongeïnteresseerde

De ongeïnteresseerde behoort tot de groep, word door andere groepsrollen ook betrokken bij de groep. De ongeïnteresseerde laat zich verder niet beïnvloeden door de groep en doet zijn eigen ding.

Onruststoker

De onruststoker is de persoon die vanuit zichzelf onrustig gedrag vertoont. Door zijn gedrag betrekt hij anderen hierin en kan de onrust overslaan op de groep. Vaak is de onruststoker ook de zondebok, de onruststoker krijgt vaak de schuld van zaken. Zijn gedrag en houding vraagt bijna om een negatieve reactie.

training

Tijdens de training over de groepsdynamica wordt aandacht besteed waarom het belangrijk is om ook naar een cliëntengroep te kijken, zowel binnen kleinschalig wonen als op een grote afdeling.

Aan de hand van casussen en oefeningen worden de rollen bekeken en achtergrond informatie gegeven. Binnen de training worden er problemen besproken die kunnen optreden als de groepsdynamiek niet voldoende aandacht krijgt en worden er interventies aangedragen die samen met de trainees worden besproken om de toepasbaarheid binnen hun eigen afdeling te vergroten.